İnflamatuvar bağırsak hastalığına eşlik eden demir eksikliği
İnflamatuvar bağırsak hastalarının (İBH) demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi riski de artmaktadır.
İBH, gastrointestinal (mide-bağırsak) kanalın (ince ve kalın bağırsağın) iltihaplanması anlamına gelir.
En sık görülen inflamatuvar bağırsak hastalıkları, Crohn hastalığı ve ülseratif kolittir (ÜK) 1.
Birleşik Krallık ve ABD’de yaklaşık 250 kişiden 1’inde İBH görülmektedir2,3.
İBH’nin esas nedeni bilinmese de sigara kullanımı, enfeksiyon geçmişi ve genetik gibi birçok faktörün etkili olduğu düşünülmektedir4.
Anemi, İBH’nin en sık görülen, bağırsak dışı semptomudur5.
Vücuttaki alyuvar sayısının veya alyuvarların taşıyabileceği oksijen miktarının vücudun ihtiyaçlarını karşılayamaması durumuna anemi adı verilir.
Anemi birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir, ancak İBH’ye eşlik eden aneminin en yaygın nedeni demir eksikliğidir5.
İBH’nin tüm türlerinde, demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi (DEA) riski bulunmaktadır6.
Yapılan çalışmalar, İBH ve demir eksikliği anemisi hastalarının sayısının farklı olduğunu gösterse de inflamatuvar bağırsak hastalarının %36’sı ila %76’sında demir eksikliği anemisi görüldüğü ortaya konmuştur7.
İnflamatuvar bağırsak hastalarında demir eksikliği veya demir eksikliği anemisi görülmesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- - Bağırsaklarda uzun süreli iç kanama
- - Bağırsaklardaki iltihaplanma sebebiyle demir emiliminin azalması
- İBH semptomlarını artıran yeşil yapraklı bitkiler gibi bazı gıdaların tüketilmemesi sebebiyle demir alımının azalması1.
İBH’ye eşlik eden aneminin en yaygın sebebi demir eksikliği olsa da5 anemiyi başlatan başka nedenler de olabilir. Örneğin:
Kronik hastalık (iltihaplanma) anemisi1
Bu anemiyi vücudunuzun bağışıklık sistemi başlatır8.
Bu tür anemisi olan kişilerde vücutta bulunan demirin bir kısmı alyuvarlar için hemoglobin üretmek amacıyla kullanılamaz8.
Dolayısıyla alyuvar sayısı azalır.
Alyuvarlarınızın ömrü de kısalabilir8.
Örneğin B12 vitamini veya folik asit emiliminin azalması bu durumu ortaya çıkarır1. B12 vitamini veya folik asit içeren gıdaları yeterince tüketmediğinizde ya da gıdalardan aldığınız bu besin maddeleri bağırsaklarınızda emilmediğinde vitamin eksikliği anemisi ortaya çıkar. Crohn hastalarında bu aneminin görülme ihtimali daha yüksektir, çünkü bu hastalarda ince bağırsağın besin maddelerini emen kısmı iltihaplanmış veya cerrahi müdahaleyle alınmış olabilir8.
İlaç kullanımına bağlı anemi İBH tedavisinde kan hücrelerinin üretimini baskılayan sülfasalazin ve azatioprin8 gibi ilaçların kullanılması anemiye yol açabilir1.
İster demir eksikliğinden ister yukarıda bahsedilen diğer durumlardan kaynaklansın, aneminin tedavi edilmesi gerekir.
Demir eksikliği iş yerindeki performansınızı düşürebilir, ayrıca semptomların şiddetli olduğu vakaların uzun süre hastanede kalmaları gerekebilir5.
Demir eksikliği veya demir eksikliği anemisini demir takviyesiyle tedavi etmek hem zihinsel hem de fiziksel durumunuzu iyileştirebileceği gibi kendinizi daha enerjik hissetmenize ve yaşam kalitenizin artmasına da yardımcı olur.
Demir eksikliğinden şüpheleniyorsanız veya sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.
Anemik olup olmadığınızı, eğer anemikseniz nedenlerini ve size uygun tedavi seçeneklerini doktorunuz belirleyecektir.
İBH Hastaların Sesi
Crohn hastalığı olan Andy son 15 yıl içinde sekiz büyük cerrahi operasyon geçirdi.
Demir eksikliğinin Andy’nin hayatını nasıl etkilediğini öğrenin.
- Ott C, Liebold A, Takses A, Strauch UG, Obermeier F. High prevalence but insufficient treatment of iron-deficiency anemia in patients with inflammatory bowel disease: results of a population-based. Gastroenterol Res Pract. 2012;2012:595970. doi:10.1155/2012/595970.
- NHS inflammatory Bowel Disease. Available at: http://www.nhs.uk/conditions/Inflammatory-bowel-disease/Pages/Introducti.... Accessed November 19, 2013.
- Kappelman MD, Rifas–Shiman SL, Kleinman K, et al. The Prevalence and Geographic Distribution of Crohn’s Disease and Ulcerative Colitis in the United States. Clin Gastroenterol Hepatol. 2007;5(12):1424-1429.
- Baumgart DC, Carding SR. Inflammatory bowel disease: cause and immunobiology. Lancet. 2007;369(9573):1627-40. doi:10.1016/S0140-6736(07)60750-8.
- Stein J, Hartmann F, Dignass AU. Diagnosis and management of iron deficiency anemia in patients with IBD. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2010;7(11):599-610. doi:10.1038/nrgastro.2010.151.